Każdą budowę należy zaczynać od początku czyli od fundamentów. Fundamenty należy dobrze zaprojektować, ale najpierw bardzo dokładnie przemyśleć co będzie na nich stało. Wykonane już fundamenty bardzo słabo się przesuwa a jeszcze gorzej podnosi do góry. Ilość zmiennych jest imponująca, a wszystkie zmienne przekładają się na ostateczne koszty budowy i zadowolenie inwestora.

To nie jest jezioro, to tylko świeża płyta betonowa na której powierzchni zebrało się trochę tzw. ?mleczka cementowego?. foto wozówka.pl

Wpis ten jest kontynuacją poprzedniego wpisu o przygotowaniach do prac fundamentowych. Zachęcam więc aby najpierw zapoznać się najpierw z garścią informacji teoretycznych. Kiedy już przebrniemy przez tą ciężką ale niezbędną teorię można przystąpić do projektowania. A do wyboru mamy kilka opcji zwanych też technologiami, których wybór zależy bezpośrednio od tego jak będzie wykonana część nadziemna budynku i ile ostatecznie zapłacimy za budowę.

Technologia tradycyjna, czyli ławy i ściany fundamentowe.

Jest to rozwiązanie znane ot tysięcy lat i w największym uproszczeniu polega na wykonaniu dodatkowej kosztownej warstwy ścian w gruncie, na których powstaną dopiero właściwe ściany wydzielające pomieszczenia i podtrzymujące górne kondygnacje. Jeżeli budowa będzie realizowana na gruntach płaskich, stabilnych powyżej występowania lustra wód gruntowych, to jest to najprostsza opcja. Łatwe w wykonaniu, nawet w systemie gospodarczym, choć profesjonalne ekipy również bardzo lubią tą technologię.

Delikatnie wzmocnione zbrojenie (widać dodatkowe dolne zbrojenie ławy pod duże obciążenia) fundamentów w zmrożonym wykopie. foto wozówka.pl

Na początku należy wytyczyć wykopy pod właściwe fundamenty i usunąć warstwy organiczne, nasypowe, śmieci i wszystko co nie jest gruntem nośnym . Jak przy każdej czynności budowlanej jest kilka sposobów wykonywania wykopów. Przy gruntach spoistych i budynku bez piwnicy można wykonać wykop tylko na szerokość ławy fundamentowej (najczęściej w okolicach 50-80cm szerokości) Głębokość wykopu bezwzględnie musi być większa niż normatywna głębokość przemarzania gruntu (od 80cm głębokości w Polsce zachodniej poprzez 100cm w Polsce centralnej, 120cm w Polsce południowej i rejonach górskich, aż po minimum 140cm w północno-wschodniej części kraju). Przy gruntach niespoistych, piaszczystych i bardzo luźnych konieczne jest niestety wykonanie jednego wielkiego wykopu w formie niecki która obejmie swym obszarem całą powierzchnię jaką ma zająć przyszły budynek. Krawędzie wykopy należy pozostawić skośne tak aby ściany wykopu nie osuwały się. Obrys ław trzeba dokładnie wytyczyć i zaszalować. Pozostałe prace wykonujemy tak samo jak w przypadku wykonywała ław fundamentowych bezpośrednio w wykopie. Sama kwestia betonowania ław fundamentowych również ma kilka technologii wykonywania. Można beton przez kilka dni samodzielnie mieszać w betoniarce (stosując przy zalewaniu skośne przerwy technologiczne), można też zamówić gotowa mieszankę betonową w betoniarni w po prostu o umówionej wcześniej godzinie na budowę podjedzie tzw. ?gruszka? lub dwie i całą robotę wykona w kilka godzin. Ławy fundamentowe zawsze  zbroimy (oczywiście zgodnie z projektem konstrukcyjnym), pomocą prostego układu czterech prętów ułożonych wzdłuż osi budynku (najczęściej 4 pręty ze stali żebrowanej typu A III śr. 12-16mm pod przyszłymi ścianami konstrukcyjnymi, powiązanych ?w kwadrat? strzemionami ze stali zbrojeniowej gładkiej typu A0 średnicy 6-8mm ładnie skrępowanych “drutem wiązałkowym”). Do tego beton klasy B15 ? B25 i ława gotowa.

Zalewanie płyty fundamentowej, jedyny problem to zasięg pompy do betonu. foto wozówka.pl

Dodatkowym problemem do rozwiązania jest sprawa wilgoci w gruncie. Jeżeli fundament będzie stale zanurzony w wodzie gruntowej to przy ewentualnych kłopotach z izolacją poziomą na etapie posadzki grozi nam, że woda gruntowa może poprzez fundamenty przesączyć się do wnętrza budynku i pojawi się grzyb. Dlatego każda warstwa fundamentów powinna być przedzielona przekładką przeciwwilgociową np. ze specjalnej folii lub papy, a dodatkowo ściany fundamentowe należy zabezpieczyć poprzez malowanie płynną izolacją przeciwwilgociową. Jeżeli zamawiamy gotową mieszankę betonową w betoniarni to możemy go zamówić z dodatkami uszczelniającymi (oznaczone dodatkowo literą W4, W6, W8, itp. Inaczej mówiąc można zamówić beton który będzie wodoszczelny nawet bez malowania. Tak samo wygląda sytuacja ze ścianami fundamentowymi można je wymurować z bloczków (lub pustaków zalewanych betonem) i następnie pomalować, a można też wykonać szalunek i zalać go wodoszczelną mieszanką. A kiedy wszystkie nasze zabezpieczenia przeciwwilgociowe zawiodą pozostaje już tylko wykonanie drenażu obwodowego wokół budynku i wsparcie go studniami chłonnymi obniżającymi poziom lustra wody gruntowej na działce.

Na koniec po wylaniu ław i wykonaniu ścianek fundamentowych wystarczy uzupełnić puste przestrzenie wewnątrz obrysu fundamentów dobrze zagęszczonym piaskiem lub gruzem i wylać płytę betonową pod posadzki i temat mamy fundamentów mamy zamknięty. Pozostaje jeszcze wykonanie izolacji termicznej ścian fundamentowych (najczęściej 10-15cm styropianu na ściankach i 10cm styropianu posadzkowego ?twardego? pod przyszłą podłoga pomieszczeń ogrzewanych).

Przy większych płytach fundamentowych problemem staje się wytrzymałość ?obsługi naziemnej? do wstępnego zacierania. foto wozówka.pl

Pływająca płyta na gruncie, czyli fundament w postaci płyty pod całym budynkiem. Jest to dość popularna alternatywa dla tradycyjnych ław i ścian fundamentowych w sytuacji kiedy grunt nie pozwala na klasyczne oparcie budynku na nośnym gruncie. Całe obciążenie (ciężar budynku) przenosi się wtedy na dużo większą powierzchnię, a przy odpowiednim zaprojektowaniu takiej płyty cały budynek można dowolnie aranżować. technologia wykonania takiej płyty jest podobna jak przy klasycznych fundamentach (zbieramy warstwy organiczne i nasypowe niespoiste, wypełniamy powstałą przestrzeń zagęszczonym gruzem lub piaskiem). Na wszystkim układamy izolację przeciwwilgociową i ewentualnie termiczną (są tu dwie szkoły budowania, można ją wykonać pod lub nad płytą fundamentową) układamy specjalnie zaprojektowane zbrojenie i zalewamy betonem odpowiedniej klasy (zazwyczaj powyżej B25). Ten system fundamentowania wymaga od wykonawcy ścisłego przestrzegania technologii zawartej w projekcie, płytę wykonujemy z gotowej mieszanki z betoniarni, zbrojenie musi być absolutnie perfekcyjnie wykonane, a płyta musi zostać wykonana jako monolit, no chyba że projekt przewiduje odpowiednie dylatacje (przerwy technologiczne dla całego budynku od fundamentów aż po dach). Metodę polecam ze względu na bardzo szybki czas realizacji (przy odpowiednio dużej ekipie fundament taki można wykonać na gotowo w kilka dni.

Grunty ekstremalne wymagają nietypowych fundamentów. W sytuacji kiedy grunt jest kompletnie nienośny i dodatkowo jest bardzo zróżnicowany (wykopy po gliniankach, tereny bagienne i bardzo podmokłe i zalewowe, tereny osuwiskowe), aby w ogóle coś zbudować trzeba zastosować specjalistyczne metody fundamentowania. Słupy lub pale (wiercone albo wbijane), betonowe poduszki na których znajdzie się ruszt lub kombinację kilku rodzajów fundamentowania. Jednak tutaj potrzebna będzie pomoc dobrego specjalisty i żaden projekt katalogowy ze swoim dopiskiem żeby dostosować we własnym zakresie fundamenty do sytuacji gruntowo wodnej się nie sprawdzi. Takie specjalistyczne metody fundamentowania przydają się kiedy nieświadomy inwestor kupił grunt kompletnie nienośny i koniecznie chce na nim budować. W takiej jednak sytuacji wszystkie oszczędności z zakupu gruntu lądują w fundamentach i tak czy inaczej wychodzimy na zero. Dlatego przed zakupem działki warto zrobić dokładne rozeznanie gruntu na jakim przyjdzie nam się budować.

c.d.n.

autor: Adam Powojewski

pierwotny tekst powstał 19 listopada 2015 roku

Uwaga: Wszystkie materiały zamieszczone na stronie są naszego autorstwa i podlegają ochronie na podstawie ustawy o prawach autorskich. Wykorzystywanie, kopiowanie i powielanie bez zgody autora zabronione.